Nevesinje obilježilo 150 godina od Nevesinjske puške: komemoracije, kultura i savremene polemike

NEVESINJE — Dana 6. jula 2025. godine u Nevesinju je održano centralno obilježavanje 150 godina od Nevesinjske puške, jednog od najvažnijih ustanaka u istočnoj Hercegovini iz 1875. godine. Događaj je okupio visoke političke i crkvene predstavnike, brojne građane i kulturne radnike, a otvorio je i nove rasprave o istorijskom značenju ovog ustanka.

Nevesinje ->Preuzeto sa mojahercegovina.com

Glavni događaji i prisustvo zvaničnika

• Program je počeo Svetom liturgijom u Crkvi Vaznesenja, kojom je načalstvovao patrijarh srpski Porfirije, uz prisustvo više episkopa.

• Nakon toga održana je centralna svečanost na Trgu slobode, a učesnici su položili vijence na spomen-mjestu u Krekovima, simboličnom lokalitetu vezanom za početak ustanka.

• Događaju su prisustvovali brojni politički zvaničnici, među kojima predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik, premijer Radovan Višković i predstavnici lokalnih vlasti.

Kulturna i istorijska dimenzija

• Krajem maja 2025. godine u Nevesinju je predstavljena knjiga „Nevesinjska puška – pucanj koji odjekuje vijekovima“, u izdanju Udruženja Nevesinjaca iz Beograda.

• Organizacioni odbor za obilježavanje jubileja, u kojem su predstavnici Srbije, Republike Srpske i opštine Nevesinje, najavio je više kulturnih aktivnosti, uključujući izdavanje istorijskih publikacija i premijeru dokumentarnog filma.

• Prema Ministarstvu kulture Srbije, obilježavanje ima cilj da podsjeti na ulogu Nevesinjske puške u istorijskom i kulturnom razvoju srpskog naroda.

Istorijske rasprave i različita tumačenja

• Pojedini politički akteri ističu da je ustanak bio ključan korak u borbi za oslobođenje srpskog naroda u Hercegovini.

• Savremeni istoričari naglašavaju da je riječ o složenom društveno-političkom događaju, u kojem su se preplitale lokalne pobune, međunarodni interesi i tadašnje ekonomske i socijalne prilike.

• Modernija istoriografija Nevesinjsku pušku ne vidi samo kao oružanu pobunu, već kao dio šireg procesa promjena u Osmanskom carstvu u drugoj polovini 19. vijeka.

Politički kontekst i lokalne reakcije

• Vlade Srbije i Republike Srpske zajednički učestvuju u organizaciji, što pokazuje da ustanak i dalje ima snažnu političku dimenziju.

• Dio javnosti kritikuje mogućnost politizacije jubileja, smatrajući da se istorijski datumi često koriste za savremene političke poruke.

• Istovremeno, mnogi mještani Nevesinja i lokalne kulturne organizacije vide obilježavanje kao priliku za razvoj turizma, jačanje kulturne ponude i promociju lokalnog nasljeđa.

Šta slijedi?

• Očekuje se premijera dokumentarno-istorijskog filma posvećenog Nevesinjskoj pušci.

• Tokom godine biće održano još nekoliko kulturnih i istorijskih programa, uključujući i svečanu akademiju u Beogradu.

• Obilježavanje jubileja otvorilo je nova pitanja i u akademskoj zajednici, posebno o ulozi Nevesinjske puške u istoriji Hercegovine i Balkana u 19. vijeku.